Kompleks niższości to pojęcie, którym posługujemy się bardzo często. Niestety, często używamy go zbyt pochopnie i w niewłaściwym kontekście. Czym zatem, z psychologicznego punktu widzenia, jest kompleks niższości? Dlaczego niektórzy ludzie są tak podatni na kompleksy?
Kompleks niższości: co to właściwie oznacza?
Kompleks niższości to pojęcie dość szerokie. Kryć za nim może się z jednej strony tylko wyobrażenie na własny temat (np. przekonanie o tym, że jesteśmy zbyt grubi) lub też faktyczna niedoskonałość, która staje się przyczyną kompleksów. Można zatem założyć, że niemal każdy z nas w swym życiu znalazł się w takiej sytuacji, w której mógł na własnej skórze przekonać się, czym słynny kompleks niższości jest w swej istocie. Taki brak wiary w siebie oraz we własne możliwości pojawia się przecież w życiu każdego z nas. Nieudane spotkanie biznesowe, sprzeczka z bliskimi lub niezdany egzamin – oto najczęstsze czynniki, które prowadzą do rozwoju tzw. kompleksu niższości. Zazwyczaj szybko wracamy do dobrej formy – wystarczy, że otrząśniemy się po przykrym doświadczeniu i przystąpimy na nowo do działania. Są jednak sytuacje, w których kompleks niższości staje się tak silny, że można już mówić o zjawisku chorobowym. W takim przypadku fachowa pomoc staje się niezbędna, a skorzystanie z niej bywa jedną szansą na to, by osoba poniżona mogła odzyskać dawną wiarę w siebie oraz we własne możliwości.
Jakie czynniki sprzyjają rozwojowi takiego kompleksu?
Kompleks niższości rozwijać się może pod wpływem wielu czynników, przy czym nasze otoczenie matu największe znaczenie. W przypadku dzieci przyczyną rozwoju tego kompleksu może być m. in. pozostawanie w cieniu rodzeństwa lub „zepchnięcie” dziecka na margines w chwili, gdy w domu pojawia się młodszy braciszek lub siostrzyczka. Ułomności fizyczne oraz defekty urody (zarówno te faktyczne, jak i urojone) są kolejnymi powodami popadania w kompleksy. Niska stopa życiowa oraz kiepskie warunki mieszkaniowe, niska pozyska zawodowa oraz niewysoka pensja są kolejnymi problemami, które negatywnie wpływają na samoakceptację i osłabiają w człowieku poczucie własnej wartości. Problemem, z którym wiele osób również musi się zmierzyć, jest też dyskryminacja. I ona może doprowadzić do rozwoju kompleksu, który prowadzi to utraty pewności siebie i uczucia niższości wobec innych.
Jak można radzić sobie z kompleksem niższości?
Bez względu na to, jak wielka jest nasza odporność psychiczna, umiejętność radzenia sobie z kompleksami może się przydać każdemu z nas. Im lepiej radzić sobie będziemy z życiowymi porażkami, tym lepiej dla nas. Pamiętajmy, że bardzo ważną sprawą jest samoakceptacja oraz uświadomienie sobie swych faktycznych słabości w celu ich pokonania.
